Natuurlijk grasland vangt bovengronds en ondergronds water op. Ook biedt het weerstand aan stromend water. Het kan ontwikkeld worden op voormalige akkers of voormalige productiegraslanden.
Waarom werkt natuurlijk grasland goed?
Natuurlijk grasland is ruig, soortenrijk en structuurrijk. Het wordt niet bemest met kunstmest of drijfmest. Behalve gras en kruiden groeien in een natuurlijk grasland meestal ook struiken en enkele bomen. De gevarieerde vegetatie vangt regenwater goed op. Vervolgens dringt het water diep in de bodem. Struiken, bomen en veel kruiden wortelen namelijk dieper dan gras. Bovendien is de bodem er rijk aan bodemleven en functioneert als een spons.
Natuurlijk grasland op een helling biedt door zijn ruwheid weerstand aan afstromend regenwater. Ook in een overstromingsvlakte zorgt natuurlijk grasland voor weerstand.
Natuurlijk grasland versus productiegrasland
Een productiegrasland bestaat uit één of enkele grassoorten. Het wordt zwaar bemest (geïnjecteerd) en in het groeiseizoen ongeveer maandelijks gemaaid. Het is minder goed in het opvangen en vertragen van regenwater, omdat de vegetatie minder gelaagdheid heeft en vaak afgemaaid wordt en dus korter is dan gras in een natuurlijk grasland. Ondergronds is de bodem minder poreus omdat het wortelstelsel oppervlakkiger is en het bodemleven minder divers.
Begrazen versus maaien
Van nature worden graslanden extensief jaarrond begraasd door grote (en kleine) grazers, zoals reeën, herten, wilde zwijnen, hazen, konijnen, ganzen, wisenten, oerpaarden en oerrunderen. Grrazers trekken aan de vegetatie, waardoor de planten een extra goed wortelstelsel ontwikkelen voor een stevige verankering in de grond. Een goed wortelstelsel maakt de bodem poreuzer. De pure mest van natuurlijke grazers zorgt voor een extra rijk bodemleven. Ook dit maakt de bodem poreuzer.
De vegetatie van natuurlijk begraasde graslanden is een groot deel van het jaar ruig en ruw (behalve in het staartje van de winter). De bodem is niet egaal; er zijn bulten (bijv. mierenhopen of molshopen) en kuiltjes (pootafdrukken). Op (steile) hellingen remmen deze oneffenheden en ruwheden het afstromende regenwater af. Zo krijgt het meer tijd om in de bodem te dringen. Met als resultaat dat het water minder snel naar lagergelegen gebieden stroomt.
Lang niet alle graslanden in natuurgebieden worden op een natuurlijke wijze begraasd. Er zijn ook hooilanden of graslanden die eerst gemaaid en daarna begraasd worden. Het doel van maaien is om voedingsstoffen af te voeren waardoor de rijkdom aan kruiden (bloemen) verhoogt omdat kruiden gebaat zijn bij voedselarmere omstandigheden. Deze graslanden zijn egaler en minder ruig van structuur dan de extensief begraasde graslanden. Ze remmen minder af.